Rozszerzenia a profile klas w szkołach średnich

Na tej stronie:

Rozszerzenia
Przedmioty rozszerzone - klasy i profile
Matury
Szkoły niepubliczne

Rozszerzenia

Z kwestią specjalizacji w kształceniu dzieci i młodzieży, czyli profilami klas, wiążą się tzw. rozszerzenia. Oznacza to, że konkretne profile oznaczają poszerzone przedmioty, czyli przedmioty, których uczniowie uczeni są w zakresie rozszerzonym (mowa tu o liczbie godzin i zakresie wiedzy).

Ustalanie oferty profili klas i rozszerzeń, czyli przedmiotów uczonych w zakresie szerszym, rozszerzonym, leży w gestii dyrektora szkoły i zależy w dużej mierze od tego, jakim zapleczem dysponuje szkoła. Mowa tu o kadrze pedagogicznej, wyposażeniu szkoły, dostępie do specjalistycznego sprzętu, pracowni itp. W porozumieniu z radą pedagogiczną dyrektor podejmuje decyzje o ofercie profili klas i rozszerzeń, biorąc także pod uwagę popularność danych specjalizacji wśród uczniów.

Rozszerzenia są także ważne z punktu widzenia przyszłej edukacji na uczelni wyższej. Planując studia trzeba sprawdzić wymagania poszczególnych wydziałów jeżeli chodzi o zdawanie matury na rozszerzonym poziomie, bo w ten sposób ustalają one punkty przy rekrutacji na studia. Na przykład, jeśli uczeń chce studiować prawo na Uniwersytecie Warszawskim musi wziąć pod uwagę wymagania tego wydziału: średnia ocen obliczana jest z egzaminu maturalnego z języka polskiego i obcego, matematyki oraz dwóch przedmiotów dodatkowych, z których przynajmniej jeden musi być zdany na poziomie rozszerzonym. Aby uzyskać więcej punktów lepiej zdać drugi przedmiot także na poziomie rozszerzonym.

Przedmioty rozszerzone - klasy i profile

Uczniowie, wybierając szkołę średnią, powinni zapoznać się z jej ofertą w zakresie dostępnych profili i przedmiotów rozszerzonych, które wiążą się z każdym profilem lub czasami bywają oferowane poza profilem, jak pisaliśmy powyżej.

Uczniowie liceów są zobowiązani do realizacji co najmniej dwóch, ale nie więcej niż czterech przedmiotów w zakresie rozszerzonym. Pozostałych przedmiotów uczą się na poziomie podstawowym. Zasady regulujące jakich i ilu przedmiotów uczniowie muszą uczyć się w zakresie rozszerzonym określają rozporządzenia Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Jak podaje MEN, przynajmniej jednym z przedmiotów w zakresie rozszerzonym musi być: historia, geografia, fizyka, biologia, chemia. W przypadku kiedy jakiś przedmiot nie jest realizowany w zakresie rozszerzonym, uczeń musi uczyć się przedmiotu uzupełniającego. Jeśli klasa nie realizuje w zakresie rozszerzonym historii - przedmiot uzupełniający to historia i społeczeństwo; jeśli nie realizuje geografii, chemii, fizyki lub biologii - przedmiot uzupełniający to przyroda.

W szkole mogą też być realizowane inne przedmioty uzupełniające: ekonomia w praktyce, zajęcia artystyczne lub inne przedmioty, dla których nie ustalono podstawy programowej, a program nauczania opracowano w szkole.

Nazwa profilu najczęściej zdradza, jakie przedmioty będą realizowane w rozszerzonym trybie. Spójrzmy na kilka przykładów profili klas i przedmiotów rozszerzonych, jakie te profile implikują:

Profil matematyczno-informatyczny - rozszerzone: matematyka, informatyka, język angielski

Klasa matematyczno-fizyczna - rozszerzone: matematyka, fizyka, język angielski

Klasa biologiczno-chemiczna - rozszerzone: biologia, chemia, matematyka

Klasa humanistyczna - rozszerzone: język polski, historia, język angielski

Profil biologiczno-chemiczny - rozszerzone: biologia, chemia

Klasa matematyczno-geograficzna - rozszerzone: matematyka, geografia, język angielski

Niektóre szkoły oferują bardziej nietypowe profile klas - i dlatego koniecznie trzeba sprawdzić co stoi za tymi nazwami jeżeli chodzi o rozszerzone przedmioty. Takie profile i klasy to na przykład:

Profil lingwistyczno-prawny - rozszerzone: język angielski, historia, wiedza o społeczeństwie

Profil z wprowadzeniem do psychologii - rozszerzone: historia, biologia

Profil humanistyczny - rozszerzone: język polski, historia, geografia

Profil bezpieczeństwo publiczne - rozszerzone: wiedza o społeczeństwie, geografia, matematyka

Klasa historyczno-prawna - rozszerzone: język polski, historia, do wyboru: WOS, język angielski

Klasa lingwistyczna o profilu turystycznym - rozszerzone: język angielski, język hiszpański lub język niemiecki, geografia

Klasa medyczna - rozszerzone: biologia, chemia, język angielski

Klasa dziennikarska - rozszerzone: język polski, język angielski, wiedza o społeczeństwie

Klasa politechniczna - rozszerzone: matematyka, fizyka

Klasa biznesowa - rozszerzone: matematyka, geografia, angielski

Klasa teatralno-filmowa - rozszerzone: j. polski, historia, j. angielski

Klasa promocji zdrowia - rozszerzone: język angielski, biologia, geografia

Klasa europejska - rozszerzone: język angielski, geografia, wiedza o społeczeństwie

Klasa aktywności sportowej - rozszerzone: język polski, język angielski, biologia

Rozszerzenia nie muszą koniecznie wiązać się z profilem klasy. Jeżeli uczniowie są zainteresowani uczeniem się jakichś przedmiotów w zakresie rozszerzonym (bo na przykład jest im to potrzebne na maturze), a szkoła może takie rozszerzenia zaoferować, może to realizować w mniejszych grupach – wyodrębnionych z części klasy lub grupach międzyklasowych, na pierwszych i ostatnich lekcjach nauki (źródło).

Matury

Opisaliśmy sytuację wybor przedmiotów rozszezrzonych w liceum. Zobaczmy teraz jak wyglądają wymagania maturalne - niektóre egzaminy uczniowie mogą zdawać na poziomie podstawowym, w innych przypadkach poziom nie jest określony (a więc do wyboru), a w jeszcze innych przepisy stanowią, że egzmian musi być zdawany na poziomie rozszerzonym.

Obowiązkowe dla wszystkch uczniów są dwa egzaminy ustne i cztery egzaminy pisemne.

Egzaminy ustne:

• język polski (bez określania poziomu),
• język obcy nowożytny (bez określania poziomu).

Egzaminy pisemne:

• język polski (na poziomie podstawowym),
• matematyka (na poziomie podstawowym),
• język obcy nowożytny (na poziomie podstawowym),
• przedmiot dodatkowy (wyłącznie na poziomie rozszerzonym)

A ile przedmiotów rozszerzonych można zdawać na maturze? Poza wspomnianym obowiązkowym egzaminem na poziomie rozszerzonym z przedmiotu dodatkowego (egzamin pisemny), można zdawać jeszcze pięć takich egzaminów, czyli w sumie uczeń może zdawać do sześciu egzaminów z przedmiotów rozszerzonych (źródło), jeśli jest mu to potrzebne z powodu wymagań wydziału uczelni, na której zamierza studiować.

Szkoły niepubliczne

Wybierając profil i związanych z nim przedmiotów rozszerzonych uczeń w praktyce zmuszony jest to wybrania przedmiotów, z których będzie zdawał ezgaminy na maturze. Ale nie każde dziecko w wieku zaledwie 14-15 lat wie co będzie chciało robić w dorosłym życiu. Bywa też, że zainteresowania mogą po pewnym czasie ulec zmianie.

I dlatego wielu rodziców i uczniów decyduje się na licea niepubliczne, które są bardziej elastyczne zarówno pod względem wyboru profili, jak i możliwości zmiany rozszerzeń przedmiotowych prawie do ostatniej chwili edukacji w szkole.

Wiele liceów niepublicznych (prywatnych i społecznych) nie zostawia swoich uczniów samym sobie w kwestii wyboru profilu przyszłej klasy i ważnych dla nich rozszerzeń, oferując poradnictwo, aby decyzja o wyboru profilu była podjęta przy pomocy specjalistów, w dialogu z dzieckiem i jego rodzicami. Wtedy jest większa szansa na to, że przy dokonywaniu decyzji weźmie się pod uwagę autentyczne preferencje ucznia (jeżeli takie już ma).

Licea niepubliczne różnią się od liceów publicznych znacznie większą elastycznością - w razie zmiany zainteresowań ucznia szkoły dają możliwość zmiany ścieżki profilowej aż do końca 2 klasy (w liceach 3-letnich) i 3 klasy (w liceach 4-letnich), czyli aż do przedostatniej klasy liceum.

Szkoły niepubliczne oferują też uczniom silne wsparcie i pomoc w procesie aplikowania na studia wyższe za granicą, a wiele z nich blisko współpracuje z uczelniami wyższymi. Uczniowie nie są pozostawieni sami sobie przy decyzji wyboru profilu klasy i wyznaczaniu drogi rozwoju już począwszy od klasy I.

Wszystko to powoduje, że uczniowie nie muszą być poddani ogromnemu stresowi, jaki może spowodować świadomość wejścia na drogę bez możliwości odwrotu ani stresowi wynikającemu z możliwości niedopuszczenia go przez nauczyciela do matury, co może się zdarzyć w szkole publicznej kiedy uczeń nie ma wystarczająco wysokich ocen by zapewnić mu zdanie matury.

A jak wiemy z wyników badań własnych przeprowadzonych przez Our Kids, opisanych w “Raporcie o szkolnictwie niepublicznym w Polsce 2019”, tym co rodzice cenią sobie najwyżej w szkołach niepublicznych jest komfort emocjonalny dzieci i wsparcie, udzielane im przez szkołę.

Osoby, które to czytały, również oglądały:

Warto przeczytać

4. Expo Szkół Niepublicznych, 10 lutego 2024 r. O tegorocznych targach

Rozszerzenia a profile klas w szkołach średnich

Profile i typy klas a przedmioty rozszerzone w liceum

Zajęcia i obozy

Rozszerzenia

Przedmioty rozszerzone - klasy i profile

Matury

Szkoły niepubliczne