Programy nauczania w wybranych krajach europejskich

Systemy szkolnictwa w różnych krajach Europy

Program nauczania w każdym kraju europejskim wygląda nieco inaczej. System oświatowy zmieniał się i ewoluował przez wieki. Zależne to było głównie od warunków ekonomicznych, kulturalnych, społecznych oraz ustrojowych w danym kraju. Jak wygląda więc współcześnie program nauczania w Polsce, a jak w innych państwach w Europie? Czym się między sobą różnią? kontynuuj czytanie...

Na tej stronie:

Program nauczania w Europie
System nauczania w Polsce
Szkolnictwo w Wielkiej Brytanii
Nauka w Niemczech
Edukacja we Francji
System edukacji w Hiszpanii

Program nauczania w Europie

Zarówno w krajach Unii Europejskiej, jak i w pozostałych państwach europejskich nie obowiązuje spójna czy jednolita polityka edukacyjna. Żadna wyższa instytucja nie interweniuje ani nie narzuca konkretnych wymogów dotyczących funkcjonowania szkolnictwa w państwach członkowskich. Całkowitą odpowiedzialność za program nauczania oraz system kształcenia ponoszą organy władz w danym kraju. W związku z tym, edukacja w poszczególnych państwach może wyglądać zupełnie inaczej. Wprawdzie Unia Europejska wpiera szkolnictwo, chociażby odpowiednimi dotacjami na projekty czy wyjazdy uzdolnionych uczniów, ale nigdy nie ingeruje w sam system edukacji. Ponadto, dodatkowe działania mające na celu rozwój nauczania podejmowane są przez UNESCO, Radę Europy, a także Organizację Narodów Zjednoczonych (specjalnie powołany sektor Oświaty, Nauki i Kultury).

System nauczania w Polsce

Polskie prawo oświatowe jasno określa, że podstawa programowa musi zawierać treści nauczania i umiejętności dostosowane do konkretnych etapów szkolnictwa. Dzięki nim, można ustalić kryteria ocen szkolnych i wymagania egzaminacyjne. Sam program nauczania wybiera jednak nauczyciel prowadzący lekcje, po późniejszym zatwierdzeniu przez dyrektora. O nauczaniu w polskich szkołach konkretnych przedmiotów decyduje jednak Ministerstwo Edukacji. Najnowsze rozporządzenie weszło w życie na przełomie 2017 i 2018 roku.

Pierwszy, wczesnoszkolny etap edukacji obejmuje osiem klas szkoły podstawowej. Plan lekcji zawiera około dwudziestu godzin zajęć tygodniowo. Obejmuje między innymi edukację polonistyczną, matematyczną, techniczną czy plastyczną i muzyczną. Od czwartej klasy wprowadzony jest konkretny podział na przedmioty, czyli język polski, wychowanie fizyczne czy geografię. Uczniowie kończą szkołę egzaminem ośmioklasisty mającym na celu sprawdzenie wiedzy zdobytej na tym etapie kształcenia.

Szkolnictwo średnie obejmuje licea ogólnokształcące, a także technika i szkoły zawodowe. Uczniowie mogą tutaj wybierać przedmioty, które będą realizować w większej liczbie godzin jako rozszerzenie. Najczęściej to właśnie z nich będą zdawać egzamin maturalny. Egzamin maturalny kończy najważniejszy etap edukacji; uzyskanie pozytywnych wyników na maturze umożliwia dalszą naukę na uczelniach oraz w szkołach wyższych.

Ostatnio w polskim systemie doszło do poważnych zmian, tj. w 2019 roku zlikwidowano gimnazja - trzyletnie szkoły, przeznaczone dla uczniów w wieku 12-14 lat. W 2019 r., w ramach reformy systemu oświatowego w Polsce z roku 2017, zniknęły całkowicie z polskiego systemu szkolnego, który obecnie jest dwustopniowy: szkoła podstawowa i szkoła średnia. Proces wygaszania gimnazjów zachodził stopniowo.

Szkolnictwo w Wielkiej Brytanii

Obowiązkowy system edukacji w Wielkiej Brytanii składa się z czterech etapów: primary school (szkoła podstawowa), secondary school (odpowiednik wygaszonych już gimnazjów), further education (liceum) oraz higher education (uczelnie wyższe). Naukę zaczynają dzieci w wieku pięciu lat.

Primary School złożone jest z dwóch poziomów nauczania: Key Stage 1 i 2. Sam program obejmuje między innymi język angielski, matematykę, przyrodę, historię czy wychowanie fizyczne. Przedmioty są więc bardzo podobne do tych, które zawarte są w polskim system edukacji. Na tym etapie nie ma konkretnych ocen - rodzice dostają jedynie opis wskazujący najmocniejsze i najsłabsze strony ucznia wraz z danymi dotyczącymi postępów w nauce. Szkołę kończą egzaminy SATs, jednak bez względu na wyniki uczniowie automatycznie przechodzą do następnego poziomu nauki.

Od 11. do 14. roku życie dzieci uczęszczają do Secondary School. Tutaj zaczynają oswajać się z ocenami. W odróżnieniu od polskiej szkoły, w Wielkiej Brytanii obowiązuje system literowy. "A" oznacza najwyższą ocenę, "F" - najniższą. Ten etap zakończony jest obligatoryjnym egzaminem państwowym.

Ostatni poziom obowiązkowego szkolnictwa brytyjskiego to szkoła średnia. Program nauczania obejmuje już mniej przedmiotów, a nacisk położony jest głównie na zajęcia, z którymi uczeń wiąże dalszą naukę w szkołach wyższych. Szkolnictwo kończy egzamin porównywalny do polskiej matury, zwany GCSE – General Certificate of Secondary Education.

Nauka w Niemczech

Edukację szkolną w Niemczech, tak jak w przypadku większości szkół europejskich rozpoczyna szkoła podstawowa - Grundschule. Naukę zaczynają dzieci w wieku 6 lat. Głównym zadaniem tego etapu nauczania jest opanowanie przez najmłodszych uczniów umiejętności pisania i czytania oraz podstaw matematyki. Dzieci po zakończeniu tego poziomu otrzymują od nauczyciela rekomendację, opartą na postępach w nauce i zdolnościach. Dzięki temu rodzice mogą wybrać dla swojej pociechy odpowiednią szkołę średnią.

Po ukończeniu niemieckiej szkoły podstawowej, uczniowie mają do wyboru dalszą edukację w trzech placówkach:

Hauptschule - kładzie nacisk na przygotowanie do konkretnego zawodu. Po skończeniu nauki, absolwenci otrzymują Hauptschulabschluss, który umożliwia im praktyki w rzemiośle lub sztuce (artystyczny);
Realschule - przeznaczona jest głównie dla osób, które wiążą przyszłość z handlem lub gospodarką. Program nauczania obejmuje tutaj głównie przedmioty ścisłe i języki obce;
Gymnasium - swoim profilem najbardziej przypomina polskie liceum. Różnorodność przedmiotów ma na celu przygotowanie uczniów do edukacji w szkołach wyższych. Ten etap szkolnictwa zakończony jest Abitur, czyli egzaminem maturalnym.

Edukacja we Francji

Szkolnictwo we Francji podzielone jest na trzy obowiązkowe poziomy: l'école élémentaire, le collège oraz le lycee. Do francuskiej szkoły podstawowej idą dzieci, które ukończyły szósty rok życia. Złożona jest ona z dwóch etapów: nauczania początkowego oraz rozwoju umiejętności. Uczniowie zdobywają tutaj elementarne umiejętności w zakresie pisania, czytania oraz liczenia. Po ukończeniu szkoły automatycznie przechodzą do dalszego poziomu edukacji.

Drugi etap nauki obejmuje le college. Na program nauczania składają się już konkretne przedmioty. Na zakończenie, uczniowie zdają państwowy egzamin lebrevet, jednak nie ma on żadnego wpływu na dalszą promocję dziecka.

Na tym poziomie edukacji uczniowie mają do wyboru dwie szkoły: trzyletnie liceum (lycee) oraz szkołę zawodową (lycee professional). Liceum zakończone jest maturą (baccalaureat) umożliwiającą dalszą naukę na studiach wyższych. Szkoła zawodowa przygotowuje do konkretnego zawodu, jednak uczniowie nawet i przy tym etapie mogą przystąpić do egzaminu maturalnego. Muszą tylko ukończyć dodatkowe dwa lata nauki.

System edukacji w Hiszpanii

Nauczanie w Hiszpanii obejmuje dwa podstawowe poziomy: educación primaria (szkoła podstawowa) oraz educación secundaria (szkoła średnia). Pierwszy etap szkolnictwa podzielony jest na trzy dodatkowe cykle: niższy, średni i wyższy. Podczas każdego z nich opiekę nad uczniami sprawuje jeden nauczyciel, którego głównym zadaniem jest podstawowe nauczanie zasad współżycia społecznego.

Po zakończeniu pierwszego poziomu edukacji, uczeń automatycznie przechodzi do szkoły średniej. Pierwszy etap educación secundaria obligatoria obejmuje głównie lekcje elementarnych przedmiotów, języka obcego, a także ogólnego wykształcenia zawodowego. Uczniowie oceniani są za pomocą punktów, które zbiera się za sprawdziany i aktywność na zajęciach. To właśnie ich liczba decyduje o ostatecznej ocenie na koniec roku. Świadectwo ukończenia szkoły tego stopnia umożliwia dalszą edukację w liceum (Bachillerato) lub w szkole zawodowej (Ciclos Formativos).

Bachillerato ma za zadanie przygotować uczniów do podjęcia studiów na uczelniach i szkołach wyższych. Największy nacisk kładzie się tutaj na lekcje związane z zainteresowaniami lub przyszłą ścieżką kariery młodych ludzi. Szkolnictwo kończy się przystąpieniem do egzaminu maturalnego. Na ostateczną ocenę z matury składa się wynik z egzaminu oraz średnia ocen z liceum.

Tutaj można dowiedzieć się więcej o polskim systemie edukacji i systemach w innych krajach, nie tylko europejskich.

Eksperci odpowiadają na pytania najczęściej zadawane przez rodziny EXPERT CORNER