Przedszkola Montessori w Polsce

Na tej stronie:

Lista szkół
Czym jest pedagogika Montessori?
Przedszkola Montessori w Polsce
Jak rozpoznać placówkę Montessori?
Harmonogram dnia w przedszkolu Montessori
Kryteria, które musi spełniać polska placówka Montessori według PSM
Our Kids poleca

Lata wojny, a potem PRL-u, którego władze całkowicie odrzuciły tę metodę edukacji, przerwały ten rozwój. Dopiero po transformacji ustrojowej w 1989 r. pedagogika Montessori wróciła do łask, a w kraju na nowo zaczęły powstawać placówki przedszkolne i szkolne stosujące ją w nauczaniu dzieci i młodzieży. Obecnie żłobki i przedszkola Montessori istnieją w wielu miastach – w Warszawie, Gdańsku, w Krakowie, Katowicach czy Poznaniu. Są to placówki niepubliczne (prywatne).

Czym jest pedagogika Montessori?

Pedagogika lub inaczej Metoda Montessori to metoda edukacji, opierająca się na założeniu, że dziecko ma naturalną chęć poznawania i najefektywniej uczy się w atmosferze wolności i swobody. Głównym celem programu Montessori jest umożliwienie dziecku osiągnięcie pełnego potencjału we wszystkich sferach jego życia.

Twórczyni Metody Montessori dr Maria Montessori uznała, że dziecko tworzy samo siebie, ale w ścisłej interakcji z otaczającym je środowiskiem. Chętnie podgląda inne dzieci, uczy się od nich, osiągając wręcz zdumiewające efekty.

Dlatego klasy Montessori są wielowiekowe (są w nich dzieci w różnym wieku, jak w rodzinie), a zadaniem placówki oświatowej jest stworzenie odpowiednich warunków, by dziecko rozwijało się w sposób naturalny, zdobywając poszczególne umiejętności i wiedzę w tempie właściwym dla siebie, bez stresu i w sposób ciągły. Rolą nauczyciela jest zaś podążanie za dzieckiem, ukierunkowywanie go, służenie pomocą.

Maria Montessori skupiła się na dziecku, na tym, co jest dla niego dobre i zgodne z jego naturalnym rozwojem. Dzięki wieloletnim obserwacjom udało jej się w rozwoju dziecka uchwycić tzw. fazy wrażliwe, podczas których dziecko jest szczególnie chłonne.

Występują one zwłaszcza w okresie od urodzenia do 7. roku życia, w którym to budowana jest podstawa rozwoju. Z tego też powodu metoda Montessori przynosi najlepsze efekty edukacyjne i wychowawcze właśnie w przedszkolu i w młodszych klasach szkoły podstawowej, a instytucje, firmy i osoby prywatne, prowadzące placówki wychowania przedszkolnego decydują się je prowadzić zgodnie z jej zasadami.

Przedszkola Montessori w Polsce

Najwięcej przedszkoli Montessori jest oczywiście w Warszawie, na drugim miejscu plasuje się Poznań, a na trzecim Kraków. W skali województw prym wiedzie Mazowsze, woj. pomorskie oraz woj. małopolskie.

Spośród ponad 100 placówek wychowania przedszkolnego Montessori większość jest skupiona głównie w dużych miastach i wokół nich, czyli w miejscowościach, które coraz częściej pełnią dla tych miast funkcję sypialni.

Przedszkola i punkty przedszkolne Montessori to prawie wyłącznie placówki niepubliczne. Trudno jednak jednoznacznie stwierdzić, ile tak naprawdę tych przedszkoli (i punktów przedszkolnych) jest, ponieważ nikt takich rejestrów nie prowadzi.

Dr Małgorzata Miksza, prezes Polskiego Stowarzyszenia Montessori (PSM), mówi wprost – to wyłącznie kwestia uczciwości osób, które takie placówki prowadzą i decydują się na taki szyld. W Polsce nazwa Montessori nie jest chroniona, zatem każdy może tak nazwać swoje przedszkole czy punkt przedszkolny, jeśli tylko w jakiś sposób do filozofii Marii Montessori nawiązuje.

Kurator oświaty, sprawujący nad placówkami oświatowymi nadzór merytoryczny nie bada tego, ponieważ jego interesuje tylko to, czy placówka we właściwy sposób realizuje program i zadania oświatowe. Trzeba też dodać, że nadzór służb samorządowych sprowadza się do spraw organizacyjno-finansowych.

Jakość placówek Montessori w Polsce jest monitorowana jeżeli są one zrzeszone w stowarzyszeniu PSM. Takie placówki są rekomendowane przez stowarzyszenie. O dziwo, najstarsze z nich to placówki publiczne w Lublinie i Świdniku, powstałe na początku lat 90. XX wieku, kiedy rozpoczęło działalność Polskie Stowarzyszenie Montessori.

- Stowarzyszenie działa od 1994 r. Wtedy założyliśmy sobie, że będziemy propagować i rozwijać pedagogikę Montessori, więc to jest ruch, a nie tylko aktywność szkoleniowa. Są też inne instytucje, które rozwijają tę pedagogikę w Polsce, również szkoły wyższe, np. UMCS w Lublinie – podkreśla dr Miksza.

PSM jest najstarszą taką organizacją w Polsce, ale nie jedyną. W kraju działają inne organizacje, których celem jest propagowanie pedagogiki Marii Montessori, pilnowanie realizacji jej zasad w istniejących placówkach oraz wspieranie ich rozwoju, m.in. poprzez organizowanie seminariów i szkoleń dla nauczycieli, jak np. Stowarzyszenie Montessori bez Granic, związane z Uniwersytetem Warszawskim. Niektóre placówki w pełni realizują idee filozofii Montessori bez zewnętrznego, instytucjonalnego wsparcia i radzą sobie bardzo dobrze. Trzeba bowiem wiedzieć, że placówki Montessori nie mają żadnego obowiązku należeć do jakiejkolwiek struktury.

Powstaje pytanie, jak zatem odróżnić prawdziwe przedszkole Montessori od takiego, które wprawdzie taką nazwę przyjęło lub w swoich materiałach informacyjnych wspomina, że w działalności wychowawczej stosuje zasady pedagogiki Montessori, ale... nie w pełni?

Jak rozpoznać placówkę Montessori?

Odpowiedź na to pytanie jest stosunkowo łatwa – listy najważniejszych kryteriów takich placówek dla poszczególnych krajów zostały opracowane przez Europejskie Stowarzyszenie Montessori. Jest kilka cech, które pozwalają zorientować się, czy mamy do czynienia z placówką Montessori.

Przede wszystkim jest to kwestia nauczyciela, który oprócz kwalifikacji pedagogicznych musi mieć przygotowanie do pracy wg pedagogiki Montessori, czyli posiadać dyplom ukończenia kursu Montessori w naszym stowarzyszeniu lub innym, albo legitymować się studiami podyplomowymi Montessori – mówi dr Miksza. Takie studia z zakresu przedszkola i klas 1-3 to 270 godzin, podczas których nauczyciel zdobywa wiedzę filozoficzną, antropologiczną i metodyczną, bo trzeba wiedzieć, jak z tymi pomocami montessoriańskimi pracować.
Przedszkole lub szkoła, która ma w szyldzie Montessori, musi mieć również właściwie "przygotowane otoczenie” - w klasach muszą być odpowiednie meble, pomoce rozwojowe, dostosowane do dzieci w różnym wieku – wylicza. Montessoriańska placówka oświatowa jest pod tym względem całkowicie odmienna od większości przedszkoli i szkół. Nie ma w niej tradycyjnych klas, ławek i nauczycieli – są natomiast sale z wyznaczonymi miejscami do pracy.
W przedszkolu nie używamy tradycyjnych zabawek, na przykład misiów czy lalek. Klasy są wyposażone wyłącznie w montessoriańskie materiały i pomoce dydaktyczne, które pozwalają dziecku rozwijać wiedzę, umiejętności i zmysły, a poprzez to lepiej rozumieć otaczający je świat, bo klasa montessoriańska jest takim mikroświatem, w którym znajduje się wszystko w mikrorozmiarach.

Harmonogram dnia w przedszkolu Montessori

– W przedszkolu czy szkole musi się znaleźć tzw. forma pracy wolnej, czyli 2-3 godziny, które wypełnione są własną aktywnością dzieci. Oczywiście na zasadach, które ustala się z dziećmi, ale mają one możliwość swobodnego wyboru miejsca, czasu i rodzaju aktywności. Grupy muszą być wymieszane wiekowo. Bywa tak, że placówka nazywa się Montessori, a dzieci w klasie są w jednym wieku – to poważne naruszenie kryteriów Montessori – dodaje prezes Miksza.

Według niej "otoczenie”, a więc klasa, musi być zaaranżowana dla co najmniej trzech roczników, bo ma to wymiar psychologiczny – dzieci są w różnych fazach wychowawczych, ponieważ uczą się wzajemnie, tak jak w rodzinie, i to niekoniecznie młodsze od starszych. Nauczyciel obok wymaganych dzienników musi prowadzić również odpowiednią dokumentację – karty obserwacyjne, w których mieszczą się wszelkie informacje na temat postępów dziecka.

Małgorzata Miksza dodaje jednocześnie, że liczne pytania rodziców dotyczące tych właśnie wyróżników placówek Montessori spowodowały, że PSM przygotowało ich listę i zamieściło na swojej stronie.

Kryteria, które musi spełniać polska placówka Montessori według PSM

Nauczyciele, pedagodzy muszą posiadać oprócz kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacje do pracy metodą Montessori, co oznacza, że legitymują się dyplomami ukończenia kursów/studiów podyplomowych z zakresu pedagogiki Marii Montessori;
Placówka zaaranżowana jest wg kryteriów "przygotowanego otoczenia"; w grupie przedszkolnej znajdują się podstawowe (kluczowe) montessoriańskie pomoce rozwojowe z zakresu wszystkich dziedzin wiedzy: do życia praktycznego, kształcenia zmysłów, edukacji matematycznej, językowej, przyrodniczo – kulturowej, a także muzycznej i estetycznej;
Aranżacja miejsc pracy dzieci odpowiada ich indywidualnym potrzebom i fazom rozwojowym;
Harmonogram dnia i tygodnia uwzględnia oprócz realizacji najnowszej podstawy programowej, indywidualną pracę dzieci z pomocami rozwojowymi Montessori;
Dzieci przebywają w grupach różnowiekowych, co sprzyja ich rozwojowi społecznemu i emocjonalnemu, a zarazem wzmacnia, w myśl założeń pedagogiki Marii Montessori indywidualny rozwój dzieci;
Nauczyciel, zgodnie z pedagogiką Marii Montessori, wspiera indywidualny rozwój dzieci, prowadzi ich obserwację oraz właściwą dokumentację w tym zakresie, a także ściśle współpracuje z rodzicami.

Our Kids poleca

Zachęcamy do przeczytania innych artykułów Our Kids o placówkach i pedagogice Montessori:

Żłobki Montessori w Polsce

Szkoły Montessori w Polsce

Zalety szkół Montessori

Osoby, które to czytały, również oglądały:

Warto przeczytać

	Szkoła ( = Warta specjalnej uwagi )	Klasy	Rodzaj	Język / Rodzaj
2	Przedszkole Baby City ul. Zielona 42, Warszawa, 02-913	żłobek (2,5 lat) do zerówka	Montessori Polski program nauczania (Ministerstwo Edukacji Narodowej, MEN) Reggio Emilia Waldorf	angielski, hiszpański Montessori Polski program nauczania (Ministerstwo Edukacji Narodowej, MEN) Reggio Emilia Waldorf
1	Warsaw Montessori School/Casa dei Bambini ul. Szwoleżerów 4, Warszawa, 00-464	żłobek (18 miesięcy) do kl. 12	Diploma programme Międzynarodowa Matura IB Montessori Polski program nauczania (Ministerstwo Edukacji Narodowej, MEN)	angielski, polski Diploma programme Międzynarodowa Matura IB Montessori Polski program nauczania (Ministerstwo Edukacji Narodowej, MEN)
0	Miejskie Przedszkole nr 14 z oddziałami integracyjnymi im. Marii Montessori ul. Nawojowska 9, Nowy Sącz, 33-300
0	Villa Montessori Rycerska 8, Poznań, 60-346
0	Montessori Wesoła Aleja Piłsudskiego 4d, Warszawa, 05-077
0	J. Addison School 2 Valleywood Drive, Markham, L3R 8H3
0	Montessori International School Potockiej 38, Poznań, 60-211
0	Ala ma kota ul. Żołny 63a, Warszawa, WARSZAWA, POLSKA
0	Montessori Elipsoida W. Żeleńskiego 3, Warszawa, 02-403
0	Niepubliczna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum 'Otwarte Drzwi' Aleja Niepodległości 36, Poznań, 61-714
0	Montessori Neo School Średniawskiego 27, Myślenice, 32-400
0	Szkoła Promitis Wileńska 18 lok. U7, Warszawa, 03-416
0	Polski Ośrodek Edukacji Montessori Henryka Pobożnego 1, Warszawa, 02-496

Eksperci odpowiadają na pytania najczęściej zadawane przez rodziny EXPERT CORNER

Przedszkola Montessori

Niepubliczne przedszkola Montessori w Polsce

Zajęcia i obozy

Lista szkół

Czym jest pedagogika Montessori?

Przedszkola Montessori w Polsce

Jak rozpoznać placówkę Montessori?

Harmonogram dnia w przedszkolu Montessori

Kryteria, które musi spełniać polska placówka Montessori według PSM

Our Kids poleca