Umiejętności (kompetencje) miękkie

Na tej stronie:

Kompetencje twarde
Kompetencje miękkie
Umiejętności miękkie w praktyce
Szkoły niepubliczne a umiejętności miękkie

Kompetencje można podzielić na dwa rodzaje:

Kompetencje twarde
Kompetencje miękkie

Kompetencje twarde

Są to umiejętności dające się mierzyć, których można się stosunkowo szybko nauczyć w szkole lub na kursach. Opanowanie tych kompetencji bywa potwierdzone certyfikatem czy wynikiem testu albo egzaminu.

Przykłady takich kompetencji to posługiwanie się aplikacjami komputerowymi (np. Microsoft Office, Power Point, Photoshop), znajomość języków obcych, umiejętności korzystania z platform online (Zoom, Teams), poczty e-mail, komunikatorów, mediów społecznościowych.

Kompetencje miękkie

Jeszcze niedawno umiejętności miękkie były uważane za mniej istotne. Obecnie jednak powszechnie zwraca się uwagę na ich znaczenie w edukacji i później w pracy.

Umiejętności te mogą być trudniejsze do zmierzenia, ale są niezbędne dla ogólnego rozwoju ucznia.

Raport Bloomberga (Building Tomorrow’s Talent: Collaboration Can Close Emerging Skills Gap) zwraca uwagę na to, że instytucje edukacyjne koncentrują się na wyposażaniu studentów w wiedzę i twarde umiejętności potrzebne do ich przyszłej kariery, a tymczasem pracodawcy podkreślają, że nowi pracownicy nie są właściwie przygotowani do funkcjonowania na rynku pracy. Brakuje im owych „miękkich” umiejętności niezbędnych do wykonywania pracy na wysokim poziomie w miejscu pracy. Pracodawcy zwracają uwagę właśnie na ten rodzaj kompetencji nawet badziej niż na umiejętności twarde, ponieważ często łatwiej nauczyć pracownika umiejętności twardych niż inwestować w rozwój jego kompetencji miękkich.

Podczas gdy umiejętności twarde są łatwe do zmierzenia, umiejętności miękkie są mniej wymierne. Jest ich bardzo wiele i odgrywają ważną rolę nie tylko w miejscu pracy, ale i w życiu codziennym, poza zawodowym, umożliwiając przystosowanie się i odniesienie sukcesu.

Kompetencje miękkie obejmują różnorodne umiejętności interpersonalne i umiejętności samokontroli - oto ich przykłady:

asertywność,
komunikatywność,
odporność na stres,
umiejętność pracy w zespole,
wysoka kultura osobista,
dbałość o dobrą atmosferę i komunikację w zespole
rozwiązywanie konfliktów
wypracowywanie kompromisów
logiczne myślenie
kreatywność
innowacyjność
łatwość realizowaniu zadań i skupienie na celu
delegowanie zadań i skuteczne ich egzekwowanie
życzliwość i pozytywne nastawienie do ludzi
zarządzanie czasem i terminowość
samodyscyplina
dobra organizacja pracy
umiejętność pracy pod presją czasu i odporność na stres
chęć i gotowość do nauki i samorozwoju
łatwość przystosowania się do nowego środowiska

Umiejętności miękkie w praktyce

Oto przykłady jak umiejętności miękkie są niezbędne w praktyce:

Komunikacja

Umiejętności komunikacyjne są bardzo ważne, aby uczniowie mogli odnosić sukcesy w szkole i w dalszym życiu. Ważna jest zarówno komunikacja w miejscu pracy - ze współpracownikami w zespole, którego jest się częścią, jak i w relacjach z klientami.

Dlatego szkoła powinna uczyć uczniów zadawać pytania, uważnie słuchać i prowadzić pełne szacunku i produktywne rozmowy.

Wielu uczniów ma obecnie opanowane umiejętności komunikacji elektronicznej - umieją znakomicie korzystać z poczty e-mail, komunikatorów, mediów społecznościowych. Ale to nie wszystko. Konieczne jest zdobycie umiejętności komunikowania się przez telefon, podczas wideokonferencji i w interakcjach twarzą w twarz.

Umiejętność pracy w zespole/grupie

Umiejętność współpracy z innymi w grupie czy zespole jest bardzo ważna. Obejmuje podążanie za przykładem innych, przewodzenie w razie potrzeby, przyjmowanie i udzielanie konstruktywnych informacji zwrotnych (feedback) itp. Uczniowie, którzy potrafią odnieść sukces tylko pracując samotnie, mogą doświadczyć wielu trudności w dalszym życiu, nie potrafiąc odnaleźć się w środowisku zawodowym, gdzie trzeba działać w zespole.

Wyzwania

Każda działalność - nauka czy praca, bez względu na dziedzinę, wiąże się z wyzwaniami. Dlatego tak ważne jest aby szkoła przygotowała uczniów do rozwiązywania problemów, co ułatwią im umiejętności miękkie takie jak kreatywność, krytyczne i logiczne myślenie.

Nie zawsze proces uczenia się jest prosty i przewidywalny, jak na przykład kiedy uczniowie mają do wykonania zadania typu zapamiętanie chemicznego wzoru, rozwiązanie matematycznego zadania czy zdanie testu wielokrotnego wyboru. Większość zadań szkolnych i życiowych jest znacznie bardziej złożona i wymaga więcej niż tylko opanowania wiedzy. Brak umiejętności miękkich uniemożliwia radzenie sobie z takimi wyzwaniami.

Szkoły niepubliczne a umiejętności miękkie

O ile wiele szkół publicznych koncentruje się na opanowaniu przez uczniów wiedzy, zdaniu testów i egzaminów, szkoły niepubliczne od dawna zwracają uwagę na to, że aby odnieść sukces na studiach i w życiu, uczniom potrzeba jest dużo więcej. Wzorując się na programach nauczania w innych krajach, szkoły te podkreślają, że kształtują w uczniach właśnie umiejętności miękkie.

Mamy na to potwierdzenie w wynikach naszego własnego ogólnopolskiego ankietowego badania Our Kids “Dlaczego rodzice wybierają szkoły niepubliczne?” (opisanego szerzej w artykule “Powody wyboru placówek niepublicznych - raport z badania Our Kids") - które było częścią opublikowanej w październiku 2019 drugiej edycji raportu o kondycji edukacji niepublicznej w Polsce “Raport o szkolnictwie niepublicznym - 2019”. Badanie wykazało, że rodzice najwyżej cenią w szkołach niepublicznych bezpieczne środowisko, gdzie dzieci traktuje się podmiotowo i indywidualnie, z dobrym kontaktem z nauczycielami i szkołą, dające dzieciom możliwość nabywania umiejętności miękkich, nie tylko samej wiedzy.

Najważniejsze dla rodziców wszystkich typów i poziomów szkół są: emocjonalne bezpieczeństwo dziecka, bardziej indywidualne podejście do ucznia, rozwój umiejętności pozanaukowych (osobowość, pewność siebie itp), możliwość lepszego opanowania języków obcych i mniejsze klasy (grupy).

Nastawienie w równej mierze na umiejętności miękkie to wysoko ceniona cecha szkół niepublicznych.

Jak powiedziała jedna z mam-respondentek naszej ankiety:

„Szkoła niepubliczna to przede wszystkim społeczność nauczycieli, uczniów i rodziców, która nie tylko uczy ale też kształtuje i rozwija młodych świadomych ludzi. Każdego otacza szacunkiem, jest otwarta na dyskusje i projekty, wspiera i motywuje we wszystkich działaniach.”

Badanie zawarte w raporcie Our Kids zostało wykonane w 2019 roku, czyli przed pandemą, ale jak pokazaliśmy na podstawie analiz Our Kids z obu fal pandemii zadowolenie uczniów i rodziców i pozytywne oceny pracy placówek niepublicznych w trudnych i pełnych wyzwań czasach COVID-19 potwierdzają jakość i wartość szkolnictwa niepublicznego i jego coraz większą przewagę nad edukacją publiczną w ocenie uczniów i rodziców. Szkoły niepubliczne sprawdziły się w czasach kryzysu i to jest bezpośrednią przyczyną coraz większego nimi zainteresowania, co omawiamy w artykule Polacy zdecydowanie preferują szkoły niepubliczne.

Photo by Ivan Samkov from Pexels

Osoby, które to czytały, również oglądały:

Warto przeczytać

4. Expo Szkół Niepublicznych, 10 lutego 2024 r. O tegorocznych targach

Kompetencje miękkie

Ważne umiejętności XXI wieku w szkołach niepublicznych

Zajęcia i obozy

Kompetencje twarde

Kompetencje miękkie

Umiejętności miękkie w praktyce

Szkoły niepubliczne a umiejętności miękkie