Czego nauczyła szkoły niepubliczne pandemia?

Co pozostanie po pandemii w pracy szkół niepublicznych?

Pandemia zmieniła nasz świat nie do poznania - funkcjonowanie społeczne, pracę, wypoczynek i rozrywki, a także oczywiście edukację. Zarówno w Polsce, jak i na całym świecie, zamknięte szkoły musiały przestawić się na całkowicie inny tryb prawie z dnia na dzień, ucząc na odległość. Przepisy zmieniały się jak w kalejdoskopie i konieczne było sprostanie coraz to nowym wyzwaniom. Nagle nauka stała się nie tylko sprawą szkoły, ale wkroczyła do domów rodzinnych i zmieniła swój charakter całkowicie. kontynuuj czytanie...

Na tej stronie:

Edukacja w czasie pandemii
Edukacja po pandemii
Our Kids poleca

Edukacja w czasie pandemii

Our Kids na bieżąco śledził rozwój sytuacji i relacjonował naszym czytelnikom jak szkoły niepubliczne radzą sobie w pierwszej (wiosna 2020 r.) i drugiej fali pandemii (jesień 2020 r.). Rozmawialiśmy ze szkołami, z rodzicami i uczniami. Generalna konkluzja jest optymistyczna: szkoły niepubliczne dobrze poradziły sobie z sytuacją kryzysową, zarówno wiosną jak i po wakacjach. Przyczyn sukcesu jest wiele (m.in. małe klasy, pozwalające na co dzień na znaczną indywidualizację nauczania, bezpośredni kontakt nauczyciela z każdym uczniem oraz dokładne go poznanie, zaawansowanie technologiczne, stawianie na relacje międzyludzkie, budowanie społeczności i kształtowanie empatii). Bardzo zachęcamy do zapoznania się z tymi artykułami: “Nauka w czasach pandemii”

Pozytywne doświadczenia rodzin z nauki w pandemii powodują dalszy wzrost zainteresowania szkołami niepublicznymi, który jest stałym trendem w Polsce. Polecamy artykuł “Polacy zdecydowanie preferują szkoły niepubliczne”.

Niech podsumuje to cytat z wypowiedzi jednej z matek:

“Po raz kolejny dziękuję Bogu, że moje dziecko kształci się w szkole niepublicznej. Wybrałam taką szkołę (i na co dzień cieszy mnie to bardzo) bo wiedziałam, że jest tam bezpiecznie, nie ma przemocy, nie wolno używać telefonów, nie ma szpanu, jest dobry poziom, małe klasy, trzy języki, świetne zajęcia pozalekcyjne, świetlica. Teraz, mimo że wiele z tych elementów odpadło, jedno jest pewne - szkoła stara się bardzo i dba o uczniów i o nas, rodziców. Nauczyciele są dostępni online, dzieci mogą zadawać pytania i zwracać się o radę.”

Edukacja po pandemii

Nowy rok szkolny ma przynieść otwarcie szkół i powrót do nauki stacjonarnej (przynajmniej w większości). Nawet jeśli terminy ulegną opóźnieniu ze względu na sytuację epidemiologiczną, wcześniej czy później uczniowie i nauczyciele powrócą do klas szkolnych, bo dla wszystkich jest jasne, że taka nauka jest dla dzieci i młodzieży najbardziej korzystna.

Jednak nie wszystko w pandemicznym nauczaniu i uczeniu się było negatywne. Pandemia spowodowała konieczność przystosowania form pracy szkolnej do nowych ograniczeń. Szkoły wykazały się w tym dużą innowacyjnością i kreatywnością. Wyciągnięto wnioski z pandemii, które doprowadziły do zmian korzystnych dla uczniów i nauczycieli.

• Priorytetowe traktowanie społeczno-emocjonalnego aspektu edukacji

Szkoły niepubliczne już przed pandemią zwracały uwagę na to jak czują się uczniowie, nie tylko fizycznie, ale także psychicznie i emocjonalnie. Tę troskę o tzw. dobrostan ucznia podkreślają i doceniają zarówno rodzice jak i sami uczniowie.

Szkoły dbające o dobre samopoczucie uczniów tworzą dla nich bezpieczną przestrzeń, w której mogą się oni nie tylko uczyć, lecz rozwijać się pod względem fizycznym, umysłowym, emocjonalnym, społecznym i duchowym, a także po prostu dobrze spędzać czas.

Ogromne znaczenie sfery emocjonalno-psychicznej w kształceniu potwierdzają wyniki naszego własnego ogólnopolskiego ankietowego badania Our Kids “Dlaczego rodzice wybierają szkoły niepubliczne?” (opisanego szerzej w artykule “Powody wyboru placówek niepublicznych - raport z badania Our Kids") - które było częścią opublikowanej w październiku 2019 drugiej edycji raportu o kondycji edukacji niepublicznej w Polsce “Raport o szkolnictwie niepublicznym - 2019”. Badanie wykazało, że rodzice najwyżej cenią w szkołach niepublicznych bezpieczne środowisko, gdzie dzieci traktuje się podmiotowo i indywidualnie, z dobrym kontaktem z nauczycielami i szkołą, dające dzieciom możliwość nabywania umiejętności miękkich, nie tylko samej wiedzy.

Okres pandemii jasno wykazał kluczową rolę tego aspektu uczenia się. Szkoły niepubliczne traktowały go priorytetowo, co opisaliśmy szczegółowo w artykule “Dobrostan (well-being) uczniów - strategie szkół niepublicznych”.

• Bardziej aktywne zaangażowanie rodziców i opiekunów w edukację ich dzieci

Nigdy przedtem rodzice nie mieli możliwości obejrzeć jak wyglądają lekcje i jak uczą nauczyciele. Wirtualna nauka doprowadziła do tego, że rodzice/opiekunowie na co dzień obserwowali naukę swoich dzieci. Rodzice musieli i chcieli bardziej zaangażować się w jej przebieg zarówno w kontaktach z dziećmi jak i ze szkołą. Wielu rodziców podkreślało w rozmowach z Our Kids jak wysoko cenią sobie bliski kontakt ze szkołą, konsultowanie się z nimi i informowanie ich na bieżąco, zasięganie ich opinii. W szkołach na świecie rodzice są blisko ze szkołą swoich dzieci, angażują się, pomagają, uczestniczą w życiu i pracy szkoły. Ten model sprawdził się w szkołach niepublicznych w okresie pandemii i wart jest utrzymania, bo rodzice wysoko go oceniają.

• Nowe kompetencje uczniów

Uczniowie wiele nauczyli się przez czas pandemii, np. lepszego zarządzania czasem, przejęcia kontroli nad własnym procesem uczenia się, świadomości, że ich obowiązkiem (i tylko ich) jest znalezienie czasu i energii na terminowe ukończenie zadań szkolnych, bez mikrozarządzania.

W naszym artykule “Nauka w czasach pandemii w oczach rodziców” rodzice podkreślają, że pandemia dała ich dzieciom:

• nowe umiejętności - dzieci nauczyły się wielu przydatnych umiejętności, które przydadzą się na przyszłość: pisania maili, korzystania z wielu komputerowych aplikacji, wyszukiwania informacji i sposobów radzenia sobie z różnymi problemami czy awariami,

• nowe nawyki - dzieci musiały same kontrolować elementy, które były im narzucone lub podane jako gotowe w zwykłym trybie szkolnym. “Przedtem dzieciaki przychodziły do szkoły i tam kierowano planem ich lekcji, czasem zajęć, przerwami. Teraz same muszą o to dbać, sprawdzać co jest zadane, ogłoszone, zakomunikowane. Muszą pamiętać o której wrócić po wydłużonej teraz przerwie na lekcje. Mój syn jest znacznie bardziej zorganizowany i samodzielny jeżeli chodzi o pracę szkolną,” mówił z wyraźnym zadowoleniem tata ósmoklasisty. Dzieci muszą być bardziej odpowiedzialne, muszą się bardziej angażować.

Ta nowa samodyscyplina i odpowiedzialność za siebie pozostaną po pandemii i szkoły powinny je właściwie zagospodarować i wykorzystać.

• Wykorzystanie nowych technologii

Jak wykazały badania Our Kids (https://www.ourkids.net/pl/nauka-w-czasach-pandemii.php), szkoły, które od dawna stawiały na szerokie i innowacyjne użycie nowych technologii w swjej pracy, najlepiej i najszybciej dostosowały się do nowej rzeczywistoci stworzonej przez 1 falę pandemii. Agnieszka Olszewska, dyrektorka Polish-English Primary School Edison, tak mówiła o realizowanej od lat w swojej szkole cyfryzacji i wdrażaniu nowych technologii: "Jak pokazał czas, była to najlepsza decyzja, dzięki której e-edukacja jest dla nas ewolucją, a nie rewolucją".

Oczywiście, kolejna druga fala i kolejne restrykcje wyrównały różnice. Szkoły niepubliczne znane są z zaawansowania technicznego i bogatego zaplecza w tym zakresie. Rok szkolny 2020/21 był dla wszystkich szkół okresem prób i rozwoju różnych nowych technologii, bo bez nich nie można było pracować. Do zwykłego repertuaru szkół weszły różne platformy: Zoom, Google Classroom, Microsoft Teams, GoogleMeet, Discord, SeeSaw, Kahoot!, Online Merge Offline, Sutori, Webex. Teraz kiedy poznano ich potencjał i codzienne możliwości, będą stosowane na pewno częściej i jeszcze bardziej innowacyjnie, zarówno przez nauczycieli i szkoły jak i przez uczniów.

O tym jak konkretnie szkoły niepubliczne stosowały nowe technologie w okresie pandemii można przeczytać TUTAJ (https://www.ourkids.net)

Stała dbałość o “bycie na fali” i śledzenie nowości technologicznych, szkolenia nauczycieli w wykorzystaniu nowych technologii, wymiana doświadczeń z innymi placówkami - to zwykłe obecnie formy procesu podnoszenia kwalifikacji nauczycieli, dyrekcji i pracowników szkół. Od tego nie ma już odwrotu i bardzo dobrze.

• Bardziej zróżnicowane formy nauczania

Kiedy szkoły były jeszcze otwarte jesienią, postanowiły łączyć możliwość osobistego uczestniczenia z formą zdalną, np. dla uczniów na kwarantannie. International American School działała od września 2020 r. według systemu O.M.O. (online-merge-offline): "Pozwoliło to naszym uczniom na zmianę środowiska nauki ze szkolnego na domowe, a także na bycie w klasie, nawet jeśli tam fizycznie nie są. Uczniowie mogą widzieć fizyczną salę lekcyjną, wchodzić w bezpośrednią interakcję ze swoimi nauczycielami, a wszystko to w połączeniu z fizycznie obecnymi w klasie kolegami". The British School Warsaw wprowadziła w życie system Classroom Connect - live streaming z kamer szerokokątnych umożliwiający uczestniczenie w lekcji zdalnie.

To znakomity format do wykorzystania po pandemii kiedy uczeń będzie chory lub będzie musiał wyjechać.

Odbywające się z konieczności online spotkania z gośćmi z zewnątrz stały się normą, co otworzyło możliwości, które przedtem nie były tak często wykorzystywane, np. zapraszanie na spotkania/wykłady/seminaria gości z daleka, a także interaktywne spotkania czy warsztaty z osobami znajdującymi się w wielu różnych miejscach.

•••

To najważniejsze pozytywne lekcje z pandemii, ale innych takich wartych utrzymania elementów jest na pewno więcej.

Graham Lewis, twórca i dyrektor Wroclaw Cosmopolitan School, przytacza cytat z Johna Deweya: „Jeśli uczymy dzisiejszych uczniów tak, jak uczyliśmy wczoraj, okradamy ich z jutra”. O to chyba nie ma już obaw, bo nigdy przedtem w tak krótkim czasie nie zaszło tak wiele rewolucyjnych zmian, z których wiele pozostanie z nami pewnie na zawsze.

Our Kids poleca

Zachęcamy do przeczytania tych artykułów Our Kids:

Polacy zdecydowanie preferują szkoły niepubliczne

Jak szkoły niepubliczne radzą sobie w pandemii

Szkoła to nie tylko wkuwanie

Kompetencje miękkie. Ważne umiejętności XXI wieku w szkołach niepublicznych

Dobrostan - dobre samopoczucie (well-being) uczniów

Dobrostan (well-being) uczniów - strategie szkół niepublicznych

Powody wyboru placówek niepublicznych - raport z badania Our Kids

Raport o szkolnictwie niepublicznym - 2019

Photo by Julia M Cameron from Pexels

Eksperci odpowiadają na pytania najczęściej zadawane przez rodziny EXPERT CORNER

Lekcje z czasów COVID-19: jak pandemia zmieniła polską edukację na zawsze?

Co pozostanie po pandemii w pracy szkół niepublicznych?

Zajęcia i obozy

Edukacja w czasie pandemii

Edukacja po pandemii

Our Kids poleca